Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

Historia naturalis

  • 1 naturalis

    nātūrālis, e, adj. [natura], natural, i. e.,
    I.
    By birth, one's own:

    naturalis pater, opp. to adoptive father,

    Cic. Phil. 3, 6, 15:

    in adoptionem dato redire in familiam liceat, si pater naturalis sine liberis decesserit,

    Quint. 3, 6, 96: filius ( = kata phusin uios), Liv. 42, 52:

    Pauli nepos,

    id. 44, 44; Suet. Tib. 52; Gai. Inst. 2, 137; 3, 31:

    qui in avi sui naturalis potestate est,

    Dig. 37, 8, 1, § 2; also, natural, illegitimate ( = nothus), Dig. 40, 5, 40; 36, 1, 80, § 2; Aug. Conf. 6, 12; Inscr. Grut. 945, 3.—
    II.
    Of or belonging to the nature of things, produced by or agreeable to nature, natural:

    naturale est alicui,

    it is natural to one, it is his innate quality, Plin. 11, 37. 54, §

    144: historia, id. praef. § 1: motus naturalis,

    Cic. Fin. 1, 6, 19:

    societas,

    id. Off. 1, 16, 50:

    lex,

    id. N. D. 1, 14, 36:

    notio naturalis atque insita in animis nostris,

    id. Fin. 1, 9, 31:

    naturalis, non fucatus nitor,

    id. Brut. 9, 36:

    bonum,

    id. Cael. 5, 11: dies, a natural day, i. e. from sunrise to sunset, opp. to the dies civilis, Censor. de Die Nat. 23;

    v. civilis: mors,

    a natural, not a violent death, Plin. 7, 53, 54, § 180 (for the class. mors necessaria, Cic. Mil. 7, 16):

    naturales exitus,

    the anus, Col. 6, 30, 8:

    naturalia desideria,

    the serual impulse, id. 6, 24, 2; 6, 27, 7: loca naturalia, the sexual parts of men and animals, Cels. 1, p. 11 Milligan.—As subst.: nātūrāle, is, n., the private parts:

    sanguinis pars per naturale descendit,

    Cels. 5, 26, 13; 7, 26, 1 al.—More freq. plur., nātūrālĭa, ĭum, n., in same sense, Cels. 4, 21 init.; 5, 20, 4; 6, 18, 2 al.; Col. 6, 27, 10; Just. 1, 4, 2.—
    III.
    Of or concerning nature, natural:

    naturales quaestiones,

    Cic. Part. 18, 64:

    historia, Plin. H. N. praef. § 1: philosophia,

    Isid. Orig. 2, 24, 12.—
    IV.
    Opp. to fictitious, natural, real:

    philosophi duos Joves fecerunt, unum naturalem, alterum fabulosum,

    Lact. 1, 11. —Hence, adv.: nātūrālĭter, naturally, conformably to nature, by nature:

    nec vero umquam animus hominis naturaliter divinat,

    Cic. Div. 1, 50, 113:

    alacritas naturaliter innata,

    Caes. B. C. 3, 92:

    inter naturaliter dissimillimos,

    Vell. 2, 60, 5; Plin. 11, 37, 47, § 130:

    profluere (urinam),

    Cels. 7, 26, 1; Hirt. B. Alex. 8:

    est aliquid in omni materiā naturaliter primum,

    Quint. 3, 8, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > naturalis

  • 2 historia

    histŏrĭa, ae, f., = historia, a narrative of past events, history (syn.: annales, fasti).
    I.
    Lit.:

    historia testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, magistra vitae, nuntia vetustatis, qua voce alia nisi oratoris immortalitati commendatur?

    Cic. de Or. 2, 9, 36:

    erat enim historia (initio) nihil aliud nisi annalium confectio, etc.,

    id. ib. 2, 12, 51 sq.; cf. id. Leg. 1, 2, 5 sq.; Gell. 5, 18; Plin. Ep. 5, 8;

    v. the art. annalis: videtisne, quantum munds sit oratoris historia?... Nam quis nescit, primam esse historiae legem, ne quid falsi dicere audeat? deinde ne quid veri non audeat? ne qua suspicio gratiae sit in scribendo? ne qua simultatis? etc.,

    Cic. de Or. 2, 15, 62 sq.:

    huic generi historia finitima est, in qua et narratur ornate et regio saepe aut pugna describitur: interponuntur etiam contiones et hortationes, sed in his tracta quaedam et fluens expetitur, non haec contorta et acris oratio,

    id. Or. 20, 66:

    nihil est in historia pura et illustri brevitate dulcius,

    id. Brut. 75, 262:

    Italici belli et civilis historia,

    id. Fam. 5, 12, 2; id. Leg. 1, 2, 5:

    historia nec institui potest nisi praeparato otio, nec exiguo tempore absolvi,

    id. ib. 1, 3, 9:

    apud Herodotum, patrem historiae,

    id. ib. 1, 1, 5:

    hic (Sallustius) historiae major est auctor,

    Quint. 2, 5, 19:

    obscura est historia Romana,

    Cic. Rep. 2, 18; cf.:

    cum historiae cuidam tamquam vanae repugnaret,

    Quint. 1, 8, 20:

    si historiae lectione discipulos instruxerit,

    id. 2, 5, 1:

    res memoranda novis annalibus atque recenti historia,

    Juv. 2, 103:

    quidquid Graecia mendax audet in historia,

    id. 10, 175:

    auctor historiae Graecae gravissimus,

    Gell. 1, 11 init.:

    Sabinus, secutus quosdam historiae scriptores, dicit, etc.,

    id. 7, 7, 8:

    certus Romanae Historiae auctor,

    Val. Max. 1, 7, 6.— Prov.: historiam scribere, to inform one's self accurately of any thing, to see a thing for one's self:

    in scirpo nodum quaeris: quin nos hinc domum Redimus, nisi si historiam scripturi sumus?

    Plaut. Men. 2, 1, 23.—In plur.:

    simiae improbitatem historiis Graecis mandatam esse demiror,

    Cic. Div. 2, 32, 69:

    concessum est rhetoribus ementiri in historiis,

    id. Brut. 11, 42:

    nihil in historiis supra Pontificum annales haberemus,

    Quint. 10, 2, 7; 12, 4, 1:

    historiarum scriptor,

    id. 3, 8, 49; so,

    scriptores,

    Juv. 7, 98:

    non orationes modo, sed etiam historias legere,

    Quint. 3, 8, 67; cf. id. 2, 18, 5:

    tuque pedestribus Dices historiis proelia Caesaris,

    Hor. C. 2, 12, 10.—
    II.
    Transf., in gen.. a narrative, account, tale, story.
    A.
    In abstr.:

    historiam veterem atque antiquam haec mea senectus sustinet,

    Plaut. Trin. 2, 2, 100:

    si quid in ea epistula fuit historia dignum, scribe quam primum, ne ignoremus,

    Cic. Att. 2, 8, 1:

    et quia narrationum tres accepimus species: fabulam... argumentum... historiam, in qua est gestae rei expositio, etc.,

    Quint. 2, 4, 2:

    maxima de nihilo nascitur historia,

    Prop. 2, 1, 16:

    hactenus historiae: nunc ad tua devehar astra,

    id. 4 (5), 1, 119; cf.:

    satis historiarum est,

    Plaut. Bacch. 1, 2, 50:

    amarae,

    Hor. S. 1, 3, 89; id. C. 3, 7, 20; Ov. Am. 2, 4, 44.—Hence: Naturalis Historia, the title of the encyclopœdical work of Pliny the Elder. —Historia, a surname of C. Julius Hyginus, Suet. Gramm. 20.—
    * B.
    Concr., a subject of discourse:

    tu quoque uti fieres nobilis historia,

    Prop. 1, 15, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > historia

  • 3 historia

    ae f. (греч.)
    1) исследование, изыскание (naturalis h. PM)
    2) сведения, знание
    nihil historiā dignum C — ничего, заслуживающего того, чтобы об этом знали
    3) сообщение, повествование, описание ( multae variaeque historiae AG); тема рассказа, предмет толков (fieri nobilis h. Prp)
    4) историческое исследование, историография, история (h. Romana C)
    scriptores historiae Augustae Vop — историки эпохи Августов, т. е. римских императоров
    5) тж. pl. историческое сочинение, работа по истории (historiam scribere Pl, C; h. belli civilis C)
    6) тж. pl. сказания, мифология (h. fabularis Su)

    Латинско-русский словарь > historia

  • 4 Pliny the Elder (Gaius Plinius Secundus)

    SUBJECT AREA: Metallurgy
    [br]
    b. c. 23 AD Como, Italy
    d. 25 August 79 AD near Pompeii, Italy
    [br]
    Roman encyclopedic writer on the natural world.
    [br]
    Pliny was well educated in Rome, and for ten years or so followed a military career with which he was able to combine literary work, writing especially on historical subjects. He completed his duties c. 57 AD and concentrated on writing until he resumed his official career in 69 AD with administrative duties. During this last phase he began work on his only extant work, the thirty-seven "books" of his Historia Naturalis (Natural History), each dealing with a broad subject such as astronomy, geography, mineralogy, etc. His last post was the command of the fleet based at Misenum, which came to an end when he sailed too near Vesuvius during the eruption that engulfed Pompeii and he was overcome by the fumes.
    Pliny developed an insatiable curiosity about the natural world. Unlike the Greeks, the Romans made few original contributions to scientific thought and observation, but some made careful compilations of the learning and observations of Greek scholars. The most notable and influential of these was the Historia Naturalis. To the ideas about the natural world gleaned from earlier Greek authors, he added information about natural history, mineral resources, crafts and some technological processes, such as the extraction of metals from their ores, reported to him from the corners of the Empire. He added a few observations of his own, noted during travels on his official duties. Not all the reports were reliable, and the work often presents a tangled web of fact and fable. Gibbon described it as an immense register in which the author has "deposited the discoveries, the arts, and the errors of mankind". Pliny was indefatigable in his relentless note-taking, even dictating to his secretary while dining.
    During the Dark Ages and early Middle Ages in Western Europe, Pliny's Historia Naturalis was the largest known collection of facts about the natural world and was drawn upon freely by a succession of later writers. Its influence survived the influx into Western Europe, from the twelfth century, of translations of the works of Greek and Arab scholars. After the invention of printing in the middle of the fifteenth century, Pliny was the first work on a scientific subject to be printed, in 1469. Many editions followed and it may still be consulted with profit for its insights into technical knowledge and practice in the ancient world.
    [br]
    Bibliography
    The standard Latin text with English translation is that edited by H.Rackham et al.(1942– 63, Loeb Classical Library, London: Heinemann, 10 vols). The French version is by A.
    Ernout et al. (1947–, Belles Lettres, Paris).
    Further Reading
    The editions mentioned above include useful biographical and other details. For special aspects of Pliny, see K.C.Bailey, 1929–32, The Elder Pliny's Chapters on Chemical Subjects, London, 2 vols.
    LRD

    Biographical history of technology > Pliny the Elder (Gaius Plinius Secundus)

  • 5 Solinus

    Lewis & Short latin dictionary > Solinus

  • 6 in vino véritas

       en el vino está la verdad; un borracho no miente; el vino desata la lengua; el hombre es expansivo cuando ha bebido
       ◘ Se suele citar como autor de esta sentencia al científico, naturalista y militar romano Gayo Plinio Segundo o Plinio el Viejo (23-79 d.C.) en su Historia naturalis 14, 141. Pero la idea ya aparece en el poeta griego Alceo de Mitilene (Ἀλκαῖος, Alkaĩos), latinizado com Alcaeus (630-580 a.C.): "En oinō alētheia" (Ἐν οἴνῳ αλήθεια). El sentenia de Plinio en latín fue popularizada por el filósofo humanista, filólogo y teólogo Erasmo de Rótterdam (1466-1536), autor de importantes obras en latín.

    Locuciones latinas > in vino véritas

  • 7 naturale

    nātūrālis, e, adj. [natura], natural, i. e.,
    I.
    By birth, one's own:

    naturalis pater, opp. to adoptive father,

    Cic. Phil. 3, 6, 15:

    in adoptionem dato redire in familiam liceat, si pater naturalis sine liberis decesserit,

    Quint. 3, 6, 96: filius ( = kata phusin uios), Liv. 42, 52:

    Pauli nepos,

    id. 44, 44; Suet. Tib. 52; Gai. Inst. 2, 137; 3, 31:

    qui in avi sui naturalis potestate est,

    Dig. 37, 8, 1, § 2; also, natural, illegitimate ( = nothus), Dig. 40, 5, 40; 36, 1, 80, § 2; Aug. Conf. 6, 12; Inscr. Grut. 945, 3.—
    II.
    Of or belonging to the nature of things, produced by or agreeable to nature, natural:

    naturale est alicui,

    it is natural to one, it is his innate quality, Plin. 11, 37. 54, §

    144: historia, id. praef. § 1: motus naturalis,

    Cic. Fin. 1, 6, 19:

    societas,

    id. Off. 1, 16, 50:

    lex,

    id. N. D. 1, 14, 36:

    notio naturalis atque insita in animis nostris,

    id. Fin. 1, 9, 31:

    naturalis, non fucatus nitor,

    id. Brut. 9, 36:

    bonum,

    id. Cael. 5, 11: dies, a natural day, i. e. from sunrise to sunset, opp. to the dies civilis, Censor. de Die Nat. 23;

    v. civilis: mors,

    a natural, not a violent death, Plin. 7, 53, 54, § 180 (for the class. mors necessaria, Cic. Mil. 7, 16):

    naturales exitus,

    the anus, Col. 6, 30, 8:

    naturalia desideria,

    the serual impulse, id. 6, 24, 2; 6, 27, 7: loca naturalia, the sexual parts of men and animals, Cels. 1, p. 11 Milligan.—As subst.: nātūrāle, is, n., the private parts:

    sanguinis pars per naturale descendit,

    Cels. 5, 26, 13; 7, 26, 1 al.—More freq. plur., nātūrālĭa, ĭum, n., in same sense, Cels. 4, 21 init.; 5, 20, 4; 6, 18, 2 al.; Col. 6, 27, 10; Just. 1, 4, 2.—
    III.
    Of or concerning nature, natural:

    naturales quaestiones,

    Cic. Part. 18, 64:

    historia, Plin. H. N. praef. § 1: philosophia,

    Isid. Orig. 2, 24, 12.—
    IV.
    Opp. to fictitious, natural, real:

    philosophi duos Joves fecerunt, unum naturalem, alterum fabulosum,

    Lact. 1, 11. —Hence, adv.: nātūrālĭter, naturally, conformably to nature, by nature:

    nec vero umquam animus hominis naturaliter divinat,

    Cic. Div. 1, 50, 113:

    alacritas naturaliter innata,

    Caes. B. C. 3, 92:

    inter naturaliter dissimillimos,

    Vell. 2, 60, 5; Plin. 11, 37, 47, § 130:

    profluere (urinam),

    Cels. 7, 26, 1; Hirt. B. Alex. 8:

    est aliquid in omni materiā naturaliter primum,

    Quint. 3, 8, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > naturale

  • 8 naturalia

    nātūrālis, e, adj. [natura], natural, i. e.,
    I.
    By birth, one's own:

    naturalis pater, opp. to adoptive father,

    Cic. Phil. 3, 6, 15:

    in adoptionem dato redire in familiam liceat, si pater naturalis sine liberis decesserit,

    Quint. 3, 6, 96: filius ( = kata phusin uios), Liv. 42, 52:

    Pauli nepos,

    id. 44, 44; Suet. Tib. 52; Gai. Inst. 2, 137; 3, 31:

    qui in avi sui naturalis potestate est,

    Dig. 37, 8, 1, § 2; also, natural, illegitimate ( = nothus), Dig. 40, 5, 40; 36, 1, 80, § 2; Aug. Conf. 6, 12; Inscr. Grut. 945, 3.—
    II.
    Of or belonging to the nature of things, produced by or agreeable to nature, natural:

    naturale est alicui,

    it is natural to one, it is his innate quality, Plin. 11, 37. 54, §

    144: historia, id. praef. § 1: motus naturalis,

    Cic. Fin. 1, 6, 19:

    societas,

    id. Off. 1, 16, 50:

    lex,

    id. N. D. 1, 14, 36:

    notio naturalis atque insita in animis nostris,

    id. Fin. 1, 9, 31:

    naturalis, non fucatus nitor,

    id. Brut. 9, 36:

    bonum,

    id. Cael. 5, 11: dies, a natural day, i. e. from sunrise to sunset, opp. to the dies civilis, Censor. de Die Nat. 23;

    v. civilis: mors,

    a natural, not a violent death, Plin. 7, 53, 54, § 180 (for the class. mors necessaria, Cic. Mil. 7, 16):

    naturales exitus,

    the anus, Col. 6, 30, 8:

    naturalia desideria,

    the serual impulse, id. 6, 24, 2; 6, 27, 7: loca naturalia, the sexual parts of men and animals, Cels. 1, p. 11 Milligan.—As subst.: nātūrāle, is, n., the private parts:

    sanguinis pars per naturale descendit,

    Cels. 5, 26, 13; 7, 26, 1 al.—More freq. plur., nātūrālĭa, ĭum, n., in same sense, Cels. 4, 21 init.; 5, 20, 4; 6, 18, 2 al.; Col. 6, 27, 10; Just. 1, 4, 2.—
    III.
    Of or concerning nature, natural:

    naturales quaestiones,

    Cic. Part. 18, 64:

    historia, Plin. H. N. praef. § 1: philosophia,

    Isid. Orig. 2, 24, 12.—
    IV.
    Opp. to fictitious, natural, real:

    philosophi duos Joves fecerunt, unum naturalem, alterum fabulosum,

    Lact. 1, 11. —Hence, adv.: nātūrālĭter, naturally, conformably to nature, by nature:

    nec vero umquam animus hominis naturaliter divinat,

    Cic. Div. 1, 50, 113:

    alacritas naturaliter innata,

    Caes. B. C. 3, 92:

    inter naturaliter dissimillimos,

    Vell. 2, 60, 5; Plin. 11, 37, 47, § 130:

    profluere (urinam),

    Cels. 7, 26, 1; Hirt. B. Alex. 8:

    est aliquid in omni materiā naturaliter primum,

    Quint. 3, 8, 6.

    Lewis & Short latin dictionary > naturalia

  • 9 Naturgeschenk

    Naturgeschenk, naturae donum. Naturgeschichte, naturalis historia; naturae historia.

    deutsch-lateinisches > Naturgeschenk

  • 10 Plinius

    Plīnius, a, um
    Плиний, римск. nomen; наиболее известны
    1) C. Р. Secundus( Major), римск. естествоиспытатель, автор «Naturalis Historia» в 37 книгах (23—79 гг. н. э.)
    2) C. P. Caecilius( Junior), племянник предыдущего, автор «Epistulae» и «Panegyricum Trajani» (62113 гг. н. э.)
    3) P. Valerianus, врач времён императора Константина

    Латинско-русский словарь > Plinius

  • 11 cum grano salis

       tomar alguna cosa con ciertas reservas; tomar una teoría o un concepto con cierta reticencia; tomar algo con un poco de sentido común; con un poco de discernimiento; con cierta precaución; no tomar algo literalmente; relativizar algo; no creer del todo en algo; no tomar una teoría al pie de la letra; hay que tratar toda teoría con cierta desconfianza; tomar algo con moderación; no pasarse en el consumo de algo
       ◘ Es siempre sano mantener cierto escepticismo ante una determinada afirmación y no considerarla como certeza absoluta antes de contrastarla con las pruebas.
       El científico, naturalista y militar romano Plinio el Viejo, Cayo Plinio Cecilio Segundo (23-79 d.C.) hace referencia en su Naturalis historia a la receta de un antídoto contra venenos que sólo debería consumirse con un granito de sal.

    Locuciones latinas > cum grano salis

См. также в других словарях:

  • Historia naturalis — Titelseite von Plinius Naturalis historia (Ausgabe von 1669) Die Naturalis historiae ist ein Vorläufer der Spezialenzyklopädie in lateinischer Sprache des römischen Historikers und Schriftstellers Gaius Plinius Secundus (Plinius der Ältere, ca.… …   Deutsch Wikipedia

  • Historia Naturalis — For Naturalis historia , the natural history by Pliny the Elder see Natural History (Pliny).For Historia naturalis palmarum by Carl Friedrich Philipp von Martius see Historia naturalis palmarum …   Wikipedia

  • Historia Naturalis Brasiliae — Saltar a navegación, búsqueda Portada del libro Historia Naturalis Brasiliae. Historia Naturalis Brasiliae, escrito originalmente en latín, es un libro publicado en 1648 y considerado el primer libro médico que t …   Wikipedia Español

  • Historia naturalis palmarum — Historia naturalis palmarum: opus tripartitum ( Natural History of Palms, a work in three volumes ) is a highly illustrated, three volume botanical book of palms ( Arecaceae ) by German botanist Carl Friedrich Philipp von Martius. The work is in… …   Wikipedia

  • Historia Naturalis Brasiliae —   …   Wikipedia

  • Historia naturalis Brasiliae — Portada del libro Historia naturalis Brasiliae. Historia naturalis Brasiliae, escrito originalmente en latín, es un libro publicado en 1648 y considerado el primer libro médico que trata sobre Brasil. Es obra del holandés Willem Piso, y también… …   Wikipedia Español

  • Historia Naturalis Brasiliae — Naturkundliche Abhandlungen Historia Naturalis Brasiliae , herausgegeben von Willem Piso und Georg Marggraf 1648 Die Historia Naturalis Brasiliae stellt ein einzigartiges historisches, wissenschaftliches und künstlerisches Zeugnis über die… …   Deutsch Wikipedia

  • Naturalis historia — Titelseite von Plinius Naturalis historia (Ausgabe von 1669) Die Naturalis historia (gelegentlich auch Historia naturalis; dt.: „Naturforschung“ oder „Naturgeschichte“) ist eine Enzyklopädie in lateinischer Sprache des römischen Historikers und… …   Deutsch Wikipedia

  • Naturalis Historia — Portada de una edición de 1669 de la Naturalis historia. Naturalis historia (Historia natural), usualmente abreviado NH o NatHist., es una enciclopedia escrita por el erudito, militar y procurador imperial Plinio el Viejo antes del año 77 de… …   Wikipedia Español

  • Naturalis historia — For Naturalis historia, the natural history by Pliny the Elder see Natural History (Pliny). For Historia naturalis palmarum by Carl Friedrich Philipp von Martius see Historia naturalis palmarum. This disambiguation page lists articles associated… …   Wikipedia

  • Historia de Burgos — Macero de la ciudad de Burgos, escultura en el Arco de Santa María …   Wikipedia Español

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»